PCT Nedir? PCT Düşüklüğü ve Yüksekliği

PCT Nedir?

PCT (Prokalsitonin), hastada bakteriyel sepsis, hayatı tehdit eden ciddi bir sistemik enfeksiyon bulunabileceğinden kuşku duyulması halinde sıklıkla uygulanan bir kan testidir. Kısaca, PCT değerleri yalnızca bir çeşit enfeksiyonun var olma olasılığını bizlere göstermektedir. PCT testi sonucu, tanı için değil bir kılavuz olarak kullanılır.

Hastalar tek başına bir prokalsitonin düzeyine dayalı tedavi görmez; mevcut sağlıklarının tümü değerlendirilir ve tedavi doktorun klinik kararına dayanır. Hasta, enfeksiyonun ilave bulgu ve belirtileri için daima ek değerlendirmeye tabi tutulur. Sepsis seyrinde erken dönemde bakılan prokalsitonin düzeyinin düşük olduğu bir hastada, daha sonra testin tekrarlanması sepsisin varlığını yansıtabilir.

PCT testinin önemi, tehlike oluşturabilen sepsis tedavisine erkenden başlanabilmesine olanak tanımasıdır. Kanında bakteri bulunan yani sepsis gelişen bir birey, yüksek prokalsitonin düzeyi tespiti sayesinde birkaç saat daha erken tedaviye alınabilir. Bu da hastalığın antibiyotiklere daha hızlı yanıt vermesini olanaklı kılar. Böylece  bir hastalığın yoğun bakım gerektiren ciddi bir duruma ilerlemesi önlenmiş olur.

Sepsisi bazen teşhis etmek zordur; çünkü söz konusu birey enfeksiyon geçirdiğinden haberdar dahi olmayabilir. PCT ile tespit edilen bir değer sayesinde fark edilemeyecek kadar küçük olan bir enfeksiyonun belirlenmesi fırsatı yakalanabilir. Böylece kişi ağır hasta olmadan müdahale şansı doğar. Enfeksiyon geçirdiğinden habersiz olan hastalar için, prokalsitonin testi özellikle yararlıdır.

PCT Testi Sonuçlarının Yorumlanması

Sağlıklı bir bireyde, PCT yüksekliği pek olası değildir. Fakat PCT’nin bir çeşit enfeksiyon teşhisi koymadığına da dikkat etmek önemlidir. Aksine bu test, sadece bir enfeksiyonun ortaya çıkma ihtimalini gösterir. PCT testi kendisi bir enfeksiyon teşhisi koymaz. Bunun yerine doktor ek testlere ve hastanın fizik muayenesine bakarak bir enfeksiyon olup olmadığını ve hastayı nasıl tedavi edeceğini belirler.

Sepsis şüphesi varsa, kan kültürleri ve tam kan sayımı (CBC) gibi ek testler genellikle sepsisin varlığını saptamak ve hangi organizmanın enfeksiyona neden olduğunu belirlemek için yapılır. Bazı durumlarda, prokalsitonin solunum yolu enfeksiyonu gibi şiddetli bir lokal enfeksiyon ile sistemik hale gelen bir enfeksiyon arasında ayrım yapmak için kullanılır.

Lokal Enfeksiyon ve Sistemik Enfeksiyon

Lokal bir enfeksiyon vücudun belirli bir bölümünde bulunur. Örnekler arasında solunum yolu enfeksiyonu, diş enfeksiyonu veya kemik enfeksiyonu bulunur. Enfeksiyon ağır olabilir, ancak vücudun bir bölgesine izole edilir. Sistemik bir enfeksiyon, kan dolaşımına giren ve vücudun tüm alanlarına taşınan bir enfeksiyondur.

PCT Normal Değerleri Kaçtır?

Vücudunda herhangi bir enfeksiyon bulunmayan sağlıklı bir bireyde PCT normal değerleri 0- 0,05 μg / lt’dir.

PCT Sonuçları

• Sağlıklı bir bireyde 0-0.05 μg / L’lik bir prokalsitonin beklenir.
• Prokalsitonin düzeyleri 0.5 μg / L’den düşük bir enfeksiyona işaret edebilir, ancak böyle bir seviyede sepsis gibi sistemik bir enfeksiyon olma ihtimali düşüktür. Enfekte diş veya solunum yolu enfeksiyonu gibi lokal bir enfeksiyon mevcut olabilir.
• 0.5 – 2 μg / L arasında bir prokalsitonin seviyesi, sistemik bir enfeksiyonun mümkün olduğunu, ancak sepsisin tanısı olmadığını gösterir.
• 2-10 μg / L’lik prokalsitonin düzeyleri, sepsisin muhtemel olduğunu gösterir.
• 10 μg / L veya daha yüksek prokalsitonin sonuçları, ciddi sepsis veya septik şok ihtimalinin yüksek olduğunu gösterir.

PCT sonuçları, bir enfeksiyonun bakteri veya bir virüsün neden olup olmayacağını belirlemek için de kullanılabilir. Bir enfeksiyon mevcut olduğu biliniyorsa ve PCT düşüklüğü bulunuyorsa, bakteri varlığı düşüktür ve enfeksiyona bir virüsün neden olma ihtimali daha yüksektir. Bu, virüs antibiyotik tedavisi ile tedavi edilemediğinden, gereksiz yere antibiyotik kullanımını önleyebilir.

PCT Yüksekliği

Sepsis bulunmayan bir kişide PCT yüksekliğine ortaya çıkması için ek sebeplerin olması gerekir. Yenidoğanlarda, kan seviyesi normaldir, enfeksiyon bulunmaz. Yaralanmalar ve özellikle ciddi travma veya cerrahi, sepsis olmadan PCT yüksekliğine neden olabilir.

Bazı ilaçlar, sepsis, kanser ve organlara erişebilen oksijen miktarını azaltabilecek tıbbi sorunlardan kaynaklanmayan şok da prokalsitin düzeylerinde yükselmelere neden olabilir.

PCT Düşüklüğü

Sepsis olmadan PCT yüksekliği saptanabildiği gibi sepsis bulunan bir hastada PCT düşüklüğü ortaya çıkabilir. Test, hastalık seyri sırasında çok erken dönemde yapılırsa, düzeyler düşük çıkabilir; ancak birkaç saat veya gün içinde değerler artış gösterecektir.

Enfeksiyon kaynağının açıkça kanıtlanabildiği dönemde düşük seviyeler de tespit edilebilir. Bunun nedeni, kalbi çevreleyen zarda bir enfeksiyöz endokardit gibi zor bir enfeksiyon varlığı olabilir. Test, bir enfeksiyonun mevcudiyetini gösterdiğinde hastada enfeksiyona dair bulgu bulunmayabilir.